Katarakt, dünya genelinde milyonlarca insanın yaşam kalitesini etkileyen yaygın bir göz rahatsızlığıdır. Gözdeki doğal merceğin saydamlığını kaybetmesiyle ortaya çıkan bu durum, görüşün bulanık ve net olmamasına yol açar. Özellikle yaşlı bireylerde sıkça görümektedir, erken teşhis ve doğru tedavi ile başarılı bir şekilde yönetilebilir.
Katarakt Nedir?
Gözdeki doğal merceğin saydamlığını kaybetmesiyle oluşan bir durumdur. Bu saydamlığın kaybı, görüşün bulanık olmasına neden olur. Dünya genelinde görme kaybının önde gelen nedenlerinden biridir. Tedavi edilmediğinde, ciddi görme kaybına neden olabilir. Neden olduğu görme kaybı, bireylerin günlük yaşam aktivitelerini önemli ölçüde etkiler ve yaşam kalitesini düşürür. Bu nedenle, erken teşhisi ve tedavisi büyük önem taşır.
Genellikle yaşlılıkla ilişkilendirilse de her yaş grubunda görülebilir. Göz merceği, proteinlerden ve sudan oluşur. Yaşlandıkça, bu proteinler bir araya toplanarak merceğin saydamlığını bozar ve katarakta yol açar. Bunun dışında, çeşitli sağlık sorunları, yaşam tarzı ve kullanılan ilaçlar da katarakt oluşumuna neden olabilir.
Katarakt Göz Nasıl Görür?
Sanki buğulu bir camın arkasından bakıyormuş gibi hissettirir. Gözün merceği, ışığın retina üzerine net bir şekilde odaklanmasını sağlayarak, keskin ve net bir görme sağlar. Ancak, merceğin bulanıklaşması, görme yetisinin azalmasına yol açar.
İşte normal görüşe ve kataraktlı görüşe sahip olan kişilerin gördüğü görüntü.
Gelişimi, genellikle yavaş ve sinsi bir süreçtir. Başlangıçta, kataraktlar görüşü pek etkilemez. Ancak ilerledikçe, merceğin daha büyük bir kısmını kaplar ve ışığın geçişini engeller. Bu durum, görme keskinliğini azaltır ve görüşte bulanıklığa yol açar. Özellikle düşük ışık koşullarında veya parlak ışıkta, görme daha da zorlaşabilir. Katarakt olan bir gözle bakıldığında, her şey puslu veya bulanık görünebilir.
Katarakt Neden Olur?
En sık nedeni yaşlanmadır. Yaşlandıkça, göz merceği daha az esnek, daha kalın ve daha az saydam hale gelir. Ancak, katarakt gelişimini hızlandıran başka faktörler de vardır:
● Genetik yatkınlık: Ailede öyküsü olan kişilerde gelişme riski daha yüksektir.
● Göz yaralanmaları: Gözde meydana gelen travmalar, oluşumunu tetikleyebilir.
● Uzun süreli UV ışınlarına maruz kalma: Güneşin zararlı UV ışınları, göz merceğinde hasara yol açarak gelişimini hızlandırabilir.
● Diyabet: Kan şekeri seviyelerinin yüksek olması, oluşumunu hızlandırabilir.
● Sigara kullanımı: Sigara içmek, riskini önemli ölçüde artırır.
● Steroidler ve bazı ilaçlar: Uzun süreli steroid kullanımı, riskini artırabilir.
● Alkol tüketimi: Aşırı alkol tüketimi, gelişimine katkıda bulunabilir.
● Yetersiz beslenme: Antioksidanlar ve minerallerin eksikliği riskini artırır.
Çocuklarda Katarakt Nedenleri
Bebek ve çocuklarda nadir görülür, ancak bazı nedenlerle ortaya çıkabilir. Erken teşhis ve tedavi önemlidir. Özellikle tek taraflı kataraktlar zamanında tedavi edilmezse gözde tembelliğe (ampliyopi) sebep olarak kalıcı görme kaybı oluşturur.
● Genetik faktörler: Ailede öyküsü olan çocuklarda doğumsal riski daha yüksektir.
● Anne karnında geçirilen enfeksiyonlar: Kızamıkçık ve toksoplazmozis gibi enfeksiyonlar doğum öncesinde yol açabilir.
● Metabolik hastalıklar: Galaktozemi gibi bazı metabolik hastalıklar oluşumuna neden olabilir.
Katarakt Körlüğe Neden Olur mu?
Tedavi edilmediğinde ilerleyerek ciddi görme kaybına ve körlüğe neden olabilir. Neden olduğu görme kaybı, zamanla artarak günlük yaşam aktivitelerini büyük ölçüde kısıtlayabilir. Görme kaybı, kişinin bağımsızlığını kaybetmesine, sosyal izolasyona ve depresyona yol açabilir.
Neyse ki, cerrahisi günümüzde oldukça etkili ve güvenli bir şekilde uygulanmaktadır. Katarakt ameliyatı, dünya genelinde en yaygın ve en başarılı cerrahi işlemlerden biridir.
Katarakt Belirtileri Nelerdir?
Genellikle yavaş geliştiği için başlangıçta belirgin semptomlar göstermez. Ancak zamanla şu belirtiler ortaya çıkabilir:
● Bulanık veya puslu görme
● Renklerin soluk veya sarımsı görünmesi
● Işık hassasiyeti
● Gece görme zorluğu
● Gözlük veya kontakt lens numaralarının sık değişmesi
● Çift görme
İlerlemesiyle bu belirtiler daha belirgin hale gelir ve günlük yaşamı daha fazla etkiler. Özellikle gece araç kullanmak, okumak veya televizyon izlemek gibi aktiviteler zorlaşabilir. Neden olduğu görme bozuklukları profesyonel yardım alınmasını gerektirir.
Katarakt Teşhisi
Göz doktoru tarafından yapılan kapsamlı bir göz muayenesi ile konur. Bu muayenede, göz bebeği genişletilerek merceğin durumu ve derecesi değerlendirilir. Görme keskinliği testleri, retinoskopi ve oftalmoskopi gibi yöntemler teşhis için kullanılır. Ayrıca, göz içi basıncını ölçmek ve gözün diğer yapılarını değerlendirmek için çeşitli testler yapılabilir.
Göz doktoru, katarakt tanısını koyduktan sonra, hastanın genel sağlık durumu dikkate alınarak en uygun tedavi planını oluşturur. Erken evrelerinde, görme sorunlarını düzeltmek için yeni gözlük reçeteleri veya diğer görme yardımcıları önerilebilir. Ancak ilerlemesi durumunda cerrahi müdahale gereklidir.
Katarakt Tedavisi
Kesin tedavisi cerrahidir. Ameliyatında, bulanıklaşmış doğal mercek çıkarılarak yerine yapay bir mercek yerleştirilir. Bu ameliyat genellikle lokal anestezi altında yapılır ve hastalar genellikle aynı gün taburcu edilir. Modern cerrahi teknikler sayesinde, ameliyat sonrasında hızlı bir iyileşme süreci yaşanır.
Katarakt cerrahisi, phacoemulsification (fako) adı verilen bir teknikle yapılır. Bu teknikte, küçük bir kesiden girilerek ultrasonik dalgalarla mercek parçalanır ve emilerek çıkarılır. Daha sonra, katlanabilir bir yapay mercek (intraoküler lens) yerleştirilir. Bu işlem genellikle 15-30 dakika sürer ve hasta genellikle kısa sürede normal aktivitelerine dönebilir.
Femtosaniye Lazerle Katarakt Cerrahisi
Geleneksel cerrahi yöntemlere göre daha hassas ve kontrollü bir işlemdir. Bu yöntemde, femtosaniye lazer teknolojisi kullanılarak korneal kesiler yapılır, mercek parçalanır ve daha sonra çıkarılır. Lazerin sağladığı hassasiyet, cerrahın işini kolaylaştırır ve ameliyatın başarısını artırır.
Femtosaniye lazer, cerrahın göz içindeki işlemleri milimetrik hassasiyetle yapmasını sağlar. Bu teknoloji, ameliyat sırasında insan hatası riskini en aza indirir ve hastanın iyileşme sürecini hızlandırır. Ayrıca, lazerle yapılan kesiler daha düzgün ve hassas olduğundan, ameliyat sonrası komplikasyon riski de azalır.
Katarakt İlerlemesi Nasıl Durdurulur?
İlerlemesini durdurmak veya yavaşlatmak için şu önlemler alınabilir:
● Güneş gözlüğü kullanmak: UV ışınlarına karşı gözlerinizi zararlı ışınlardan korur ve gelişimini yavaşlatır.
● Sigara içmemek: Sigara içmek,gelişimini hızlandırır. Sigara bırakma, riskini azaltır.
● Sağlıklı Beslenme: Sağlıklı bir diyet yemek, göz sağlığını korur ve yavaşlatır. Antioksidan vitaminler ve mineraller açısından zengin olsun.
● Düzenli göz muayeneleri yaptırmak: Erken teşhis edilmesine yardımcı olur ve tedavi sürecini kolaylaştırır.
● Diyabet gibi hastalıkları kontrol altında tutmak: sistemik hastalıkların iyi yönetimi,gelişimini yavaşlatabilir.
Bu önlemler, kataraktın gelişimini yavaşlatabilir, ancak tamamen önleyemez. Erken teşhis ve tedavi, görme kaybını önlemek için en etkili yoldur.
Katarakt,yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyen bir göz rahatsızlığıdır. Ancak, modern tıbbın sunduğu gelişmiş cerrahi yöntemler sayesinde görme kaybı büyük ölçüde geri kazanılabilir. Erken teşhis ve tedavi, bu süreçte en önemli adımdır. Göz sağlığınızı korumak için düzenli göz muayeneleri yaptırmayı ihmal etmeyin.
Katarakt Hakkında Sıkça Sorulan Sorular – Op. Dr. Kürşat ÇAĞIN Cevaplıyor
Katarakt Ameliyatlarında Başarı Oranı Nedir?
Katarakt Ameliyatında Başarı Oranı Nedir?