Kök Hücre Uygulamaları
Kök Hücre: Özgün, kendisinin aynı yavru hücreleri üretebilme ve özelleşmiş hücre türleri oluşturabilme kapasitesine sahip bir hücredir.
Organ hasarı sonucunda ortaya çıkan inflamatuar yanıt damar oluşumu hücre dışı matrikste yeniden modellenme ile birlikte kök hücre çoğalması göçü ve farklılaşması gibi bir dizi onarım sürecini başlatır. Karaciğer ve deri gibi organlar yenilenme için yüksek bir kapasiteye sahipken kalp ve beyin daha sınırlı bir onarım kapasitesine sahiptir.
Kök hücre tedavilerinin amacı kendini onarma kapasitelerini aşacak düzeyde hasar görmüş organlarda hücre değişimini sağlamaktadır.
Yerli kök hücreler deri, sindirim sistemi, kemik iliği, pankreas, beyin iskelet kası ve testisler olmak üzere birçok organda saptanmıştır.
Analiz ve olası tedavi kullanımları için yeterli miktarda kök hücrelerinin kültürünün yapılması ve çoğaltılması gerekir. Günümüzde kültürü yapılan kök hücre türleri aşağıda belirtilmiştir.
| KÜLTÜRÜ YAPILAN KÖK HÜCRE TÜRLERİ | |
| Embriyonik kök hücreler (ES, ESC) | Multipotent erişkin kök hücreleri (MAPC) |
| Embriyonik germ hücreler (EG, EGC) | Spermatogonyal kök hücreler (SS, SSC) |
| Trofoblast kök hücreleri (TS, TSC) | Germline kök hücreler (GS, GSC) |
| Ekstraembriyonik endoderm hücreleri (XEN) | Multipotent erişkşn germline kök hücreler (maGSC) |
| Embriyonik karsinom hücreleri (EC) | Nöral kök hücreler (NS, NSC) |
| Mezenkimal kök hücreler (MS, MSC) | Kısıtlamasız somatik kök hücreler (USSC) |
Kök hücre tedavisinde 3 strateji kullanılmaktadır:
1- Kök hücrelerin doğrudan hasarlı organ veya dolaşıma enjekte edilerek hasarlı organda yerleşmesinin sağlanması
2- Kök hücrelerin laboratuvar ortamında farklılaşmasının ardından hasarlı organa nakledilmeleri. Örneğin şeker hastalarında nakledilen önce pankreas odacık hücreleri oluşturabilir.
3- Onarımı kolaylaştırmak için endonejen kök hücrelerin uyarılması
Kök hücre nakli tıbbi uygulamanın bir parçası haline gelmiştir. Kan kök hücreleri nakli artık diğer kök hücre nakillerinin değerlendirilmesinde altın standart kabul edilecek düzeyde pratik uygulamada kullanılmaktadır.
Teorik olarak kök hücre yöntemiyle her bir organın birebir aynısını üretmek mümkündür. Bu konuda yoğun araştırmalar devam etmektedir. En çok çalışma yaygınlıkları nedeniyle, kemik, kalp hastalıkları, diabetes mellitus tip I, sinir sistemi ve karaciğer üzerinde yapılmaktadır.
Çok uzak olmayan bir gelecekte hasarlanmış organlarımızın birebir aynılarının laboratuvar ortamında üretilip, günlük günlük kullanımı uygun ve pratik hale geleceğine umut bağlamamız için çok sayıda araştırma ve bilimsel veri mevcuttur.