Femtosaniye Lazer Katarakt Cerrahisi

Katarakt ameliyatları dünyada en çok yapılan cerrahi işlemlerden biridir. Dünyada her yıl ortalama 20 milyon katarakt ameliyatı yapılmakta ve bu sayı her geçen yıl artmaktadır. Toplum sağlığını yakından ilgilendiren bu hastalığın tedavisinde hastaya mükemmel görsel sonuç, çabuk iyileşme ve emniyetli bir cerrahi sunmanın önemi tartışılamaz.

Femtosaniye lazer yardımlı katarakt cerrahisi, katarakt ameliyatlarında uygulanan devrimsel nitelikte bir gelişme. Dolayısıyla bu teknolojinin işleyişi, operasyon süreci ve avantajlarına dikkat çekmek istedim.

Femtosaniye Lazer Nedir?

Femtosaniye lazer cihazları iki temel üniteden oluşmaktadır. Bunlar; matlaşmış lensin (katarakt) görüntüsünü oluşturmakta yardımcı olan spectral-domain Optical Coherence Tomography (OCT) ve cerrahi işlemi gerçekleştiren lazer ünitesidir.

OCT yardımıyla yapılacak kesinin derinliği hesaplanır. Lazer ünitesinde kullanılan femtosaniye lazer teknolojisi 1053 nm (kısa kızılötesi) neodmiyum-glass enerjisinden yararlanır. Femtosaniye lazerin en önemli özelliği lazer enerjisinin ateşlenme hızıdır. Doku üzerine yaklaşık 3 mikron çapında odaklanan ultrashort pulses (çok kısa atımlar 10^-15 seconds) hedefin etrafındaki dokularda hasar oluşturmaksızın işlemin gerçekleşmesini sağlar.

Doku tarafından absorbe edilen femtosaniye lazer enerjisinin oluşturduğu serbest elektronlar ve iyonize moleküller içeren plazma hızla genişleyerek hava kabarcıkları oluşturur. Oluşan hava kabarcıklarının gücü ile dokuda ayrışma meydana gelir. Işınsal yıkım olarak bilinen bu yöntem lazer enerjisinin mekanik enerjisine dönüşümüdür. Bu yolla kornea yüzeyinde, matlaşmış lens yüzeyinde ve lensin katmanları üzerinde katarakt ameliyatları esnasında mekanik yolla yapılan tüm işlemler el değmeden yapılmış olur.

Femtosaniye Lazer Aşamaları

Planlama aşamasında; kornea kalınlığı, ameliyat esnasında yapılacak kesilerin genişliği, uzunluğu ve lokasyonu, varsa astigmatizmanın giderilmesi için yapılacak kesilerin (Arcuate Incision) genişliği, derinliği ve lokasyonuna ilişkin hasta bilgileri, matlaşmış lens üzerinde oluşturulacak cep açıklığının (kapsüloreksis) çapı, matlaşmış lensin hangi şekilde ve kaç parçaya ayrılmak istendiği gibi bilgiler cihazdaki bir yazılım yardımıyla kaydedilir.

Şekil 3: OCT yardımıyla ameliyat planlaması

Operasyon safhasında ise, hastanın gözüne yüzeysel anestezi sağlamak amacıyla 5 dakika arayla iki kez anestetik damla damlatılır. Hastanın gözünün görüntülenmesi ve sabitlenmesi için içi sıvı dolu bir kadehcik yardımıyla vakum yapılır. Hasta bu işlem esnasında hiçbir ağrı hissetmez. Daha sonra 50-60 saniyede tüm kesiler ve matlaşmış lensin parçalanması işlemi tamamlanır. Son aşama ise kalan matlaşmış lens partiküllerinin aspire edilmesi ve yeni göz içi lensinin yerleştirilmesidir.

Femtosaniye Lazer Operasyonunun Avantajları

Kornea yüzeyindeki tüm kesiler elle yapılan kesilere göre çok daha düzgün ve planlandığı şekildedir. Çok deneyimli cerrahlar bile tüm ameliyatlarında aynı standartta kesi yapamazlar.

Yeni göz içi lensinin yerleştirileceği cep açıklığının çapı ve düzgün daire görüntüsü femtosaniye lazerle kusursuz olarak oluşturulur. Bu ameliyat sonrası görsel kalite için çok önemlidir. Yine hiçbir cerrah eliyle bu kadar düzgün ve istenilen çapta bir dairesel açıklık oluşturamaz.

Matlaşmış lensin parçalanması esnasında manuel yöntemde daha fazla ultrason enerjisi gereksinimi kornea endotelinde hücre kaybına sebep olmakta ve ameliyat sonrası oluşan ödem iyileşme sürecini uzatır. Oysa ki Femtosaniye Lazer teknolojisinde korneadaki kesiler daha iyi kapanır ve daha çabuk iyileşir. Bu da ameliyat sonrası enfeksiyon riskini azaltır. Kısa sürede sağlanan iyileşmeyle hasta normal yaşamına daha çabuk dönebilir.