Page 55 - Özel Çağın Göz Hastalıkları Hastanesi - E-Dergi (Sayı 13)

v

Sürer, eker, biçeriz güvenip ötesine. Dikkatler, nihayet kurucu Hasan Âli Yücel’e
Milletin her kazancı, milletin kesesine. çevrildi. O günlerde Milletvekili Emin
Toplandık baş çiftçinin, Atatürk’ün sesine. Sazak’ın “Köylere giden enstitü mezunları
Toprakla savaş için ziraat cephesine. kendilerini birer Atatürk zannediyorlar”
Biz ulusal varlığın temeliyiz, köküyüz. demesi üzerine Hasan Âli Yücel, “Bu
Biz yurdun öz sahibi, efendisi, köylüyüz.
çocukların her birinin birer Atatürk olması
Bu ve benzeri sebepler ile 1945 yılında temenni edilir” şeklinde cevap vermişti.
Köy Enstitüleri hakkında komünistlerin, Karşısına onu solculukla suçlayan bir
dinsizlerin yetiştiği fuhuş yuvaları avukat çıkarıldı. Büyük eğitimci, Millî Eğitim
olduğu söylenerek saldırı kampanyaları Bakanı görevinden ayrılmak zorunda
başlatılmıştı. Enstitüler ihbar mektuplarını
dikkate alan polisin baskınlarına uğruyordu. bırakıldı. Yerine getirilen Reşat Şemsettin
Sorularla muhatap olan müdür ve Sirer’in de enstitülere hiç sempatisi
öğretmenler uygarlık dersi niteliğinde yoktu. İsmail Hakkı Tonguç da etkisiz hale
cevaplar veriyorlardı. getirilmişti.

Ve beklenen oldu

Okuma yazma oranı son derece düşük yönetime katıldığı demokratik anlayış
bir milletten şairler, yazarlar, tarım ve yıkıldı, karma eğitime son verildi, kitap
hayvancılıktan anlayan yurtseverler okuma-tartışma gibi uygulamalar
yetiştirerek mucizeler yaratan köy kaldırıldı, köy enstitüleri ilk öğretmen
enstitüleri yavaş yavaş tırpanlandı.
Muhalif milletvekillerinin başını çektiği okullarına dönüştürüldü. İlerleyen yıllarda
örgütlü kampanyayla, müfredatında ve da önceleri sıkı sıkıya bağlı olunan “iş
yapılanmasında kuruluş amaçlarından için, iş içinde, işle eğitim” ilkesinden iyice
uzaklaşan değişiklikler yapıldı. Öğrencinin uzaklaşıldı ve nihayet 1954’te kapatıldı.

Gerçek neden neydi?
Rus tehdidine karşı 2. Dünya Savaşı izin verilemezdi. İçeride de toprak
sonlarına doğru ABD’den destek ağalarının etkisinde kalan dönemin
istenmişti. Enstitülerin kapatılmasıyla iktidarı baskılara boyun eğdi.
sonlanan sürece etki eden en büyük Önce Hasanoğlan Yüksekokulu kapatıldı
dış faktörün bu olduğu söylenebilir. ve ardından 1950’deki iktidar değişimi her
Truman Doktrini ile finansal yardıma şeyin sonu oldu. Köy Enstitüleri, onları
başlayan ABD, karşılığında Türkiye’de yok eden karanlık güçler tarafından yakın
Millî Şeflik ile 5 yıllık kalkınma planları tarihimizdeki yerini aldı. Türk ulusuna
ve Köy Enstitüleri gibi uygulamaların vurulmuş bir büyük darbe olarak her biri
kaldırılmasını talep ediyordu. Bilgili, birer aydınlanma odağı olan bu okullarda
çağdaş, bilinçli yurttaşlar yetiştirilmesine verilen kurtuluş savaşı yarım bırakılmıştı.
Ya kapatılmasaydı?

Her şeye rağmen 1940-1946 arasındaki civarında olduğu o yıllar için bunlar
kısacık zaman dilimi içinde Köy müthiş değerli rakamlardı.
Enstitüleri öğretmen ve öğrencileri Düşünce ve kültür devrimini, merak
tarafından 15 bin dönüm tarla tarıma eden, eleştiren insan yetiştirme kültürünü
elverişli hale getirilmiş ve üretim filizlendiren bir kurumdu. Bütün bunlar
yapılmıştı. Aynı dönemde 750 bin fidan bir yana, açılan sağlık kolları sayesinde
dikilmişti. Oluşturulan bağların miktarı ise salgın hastalıklar bile kontrol altına
1.200 dönümdü. alınmaya başlamıştı.
Ayrıca 150 büyük inşaat, 60 işlik, 210 Yalnızca bu bilgiler ışığında bile Köy
öğretmen evi, 20 uygulama okulu, 36 Enstitüleri gibi üzerine çok düşünülmüş,
ambar ve depo, 48 ahır ve samanlık, 12 kalkınma odaklı eşsiz bir sistemin ortadan
elektrik santrali, 16 su deposu, 12 tarım kaldırılmamış olması durumunda sizce
deposu, 3 balıkhane ve 100 kilometre Türkiye’de neler farklı olabilirdi?
de yol yapılmıştı. Sulama kanalları
oluşturularak enstitü öğrencilerinin Toplumun, çekirdeğinden yani
uygulamalı eğitim gördüğü çiftliklere köyden başlayarak dönüştürülüp
su, yine bizzat öğrenciler tarafından kalkındırılacağını, yetişmiş insanlarla
getirilmişti. refahın memleketin her köşesine
dağıtılacağını, büyük kentlere göçün
Kapatıldığı 1954 yılına kadar Köy durdurulacağını ve bilgisizlikten
Enstitülerinde 1.308 kadın ve 15.943 erkek beslenen yoksulluğun kademeli olarak
olmak üzere 17.251 köy öğretmeni, 1.400 azaltılacağını söylemek hayalperestlik
de sağlıkçı yetişmişti. Nüfusun 20 milyon olmasa gerek.

53