Page 56 - Özel Çağın Göz Hastalıkları Hastanesi - E-Dergi (Sayı 13)

v

Köy Enstitülerinin mimarlarına

çok şey borçluyuz

Hasan Âli Yücel, genç Cumhuriyet’e yaraşır
bir eğitim bakanıydı

Köy Enstitülerinin kuruluşu ve hep onun bakanlığı döneminde
gelişmesinde büyük emeği geçen gerçekleşmişti. Yine Devlet
dönemin Millî Eğitim Bakanı Hasan Konservatuvarının kurulması ve
Âli Yücel, engin bilgi birikiminin Türkiye’nin UNESCO’ya girişi de
yanı sıra seçkin bir eğitim, kültür onun çabaları sonucuydu.
ve siyaset adamıydı. Şair Can Çalışmalarını büyük özveriyle
Yücel’in babası olarak da bilinen bu sürdürdüğü dört yıllık hazırlıktan Şair Can Yücel’in
vatansever isim, meclis içinde ve sonra Haziran 1946’da çıkarılan babası olarak da
dışında Köy Enstitülerini, yöneltilen Üniversiteler Kanunuyla bilinen dönemin
tüm mesnetsiz suçlamalara ve öğrencilerin bilim temelli aydınlar
iftiralara karşı, tüm sorumluluğu ve Türk devriminin ülkülerine bağlı Millî Eğitim
üstüne alarak savunmuştu. vatandaşlar olarak yetiştirilmesi Bakanı Hasan Âli
Yüksek Öğretmen Okulu’nu ve hedefleniyordu. Yücel, yöneltilen
İstanbul Üniversitesi Edebiyat Köy Enstitüleri hakkında bir tüm mesnetsiz
Fakültesi Felsefe Bölümünü konuşmasında şöyle demişti: “Köy suçlamalara ve
bitiren Yücel, 1932’de kurulan Enstitüleri sisteminin eğitimimize iftiralara karşı
Türk Dili Tetkik Cemiyeti’nin ilk en büyük katkısı, o güne kadar Köy Enstitülerini
kurultayından sonra Etimoloji yalnızca eğitim kitaplarında savunmuştu.
Kolu Başkanlığına getirildi. Aynı yıl görülen, fakat geleneksel eğitimin
“Mevlâna’nın Rubaileri”, “Goethe, etkisiyle sınıflara giremeyen eğitim
Bir Dehânın Romanı” ve “Türk ilke ve yöntemlerini, doğanın
Edebiyatına Toplu bir Bakış” adlı içinde hayata geçirmek olmuştur.
yapıtlarını yayınladı. Bunların somut birer örneğini
1938’de, 2. Celal Bayar vermiştir. Buralarda binlerce
hükûmetinde Millî Eğitim öğretmen adayı, bunları bizzat
Bakanlığına getirildi. Ankara yaşayarak öğrenmişler ve gittikleri
Üniversitesi Fen Fakültesi’nin okullara da bunları taşımışlardır.”
kurulması, Yüksek Mühendis Onun bu yaklaşımı, yıllar öncesinde
Okulu’nun İTÜ’ye dönüştürülmesi bir yurt gezisinde Cumhurbaşkanı
ve Ankara Tıp Fakültesi’nin Mustafa Kemal’in “Türk milleti,
kurulması ile şekillenen üniversite ne zaman kendini kurtulmuş
reformu, Köy Enstitüleri’nin sayabilir?” sorusuna verdiği
kurulması, dünya klasiklerinin cevapta gizlidir: “Paşam, Türk
Türkçeye tercümesi, ilk resmî ve milleti ne zaman kurtarıcı arama
telifli Türkçe ansiklopedi olan İnönü ihtiyacını duymayacak hale gelirse,
Ansiklopedisi’nin ön çalışmaları o zaman kurtulmuş olur.”

54