Page 40 - Özel Çağın Göz Hastalıkları Hastanesi - E-Dergi (Sayı 11)
P. 40

v
                              v











































                 Yaşamak için uç, yüz, koş…


                 Evrimsel süreçte tüm canlı türleri   amaçlı olduğunu söyleyenler de   Bu, çitadan başkası değil. Kendisi
                 hayatta kalabilmek için hareket   var. Halbuki iletişim için farklı   savananın Usain Bolt’u olarak
                 halinde olmayı ve dengeyi      şekilde ötebilirlerdi. Yırtıcıların   bilinir. Ödülü ise taze et. Sığırcık
                 yaşamlarına adapte etmişler.   ulaşamayacağı bir oyuğa       kuşlarından ya da balıklardan
                 Aynı düzende uçan kuşlar, büyük   saklanabilir, burada hareketsiz   farklı olarak çita korunmak için
                 avcılara av olmamak için toplu   şekilde korunabilirlerdi. Ancak   değil saldırmak için hareket
                 halde yüzen balıklar, karnını   bu kuş türünün ataları yaşamak   ediyor. Üç saniyede 128 km/s
                 doyurmak için hız sınırını aşan   için hareket halinde olmayı tercih   gibi bir hıza ulaşabilen çita bunu
                 büyük kediler gibi.            etmiş; aksi olsaydı evrim onları   yaparken esnek omurga ve bacak
                 Örnekleri açalım… Müthiş bir   büyük ihtimalle eleyecekti.   kaslarını kullanıyor. Tek bir amacı
                 ahenk içinde uçan sığırcık kuşları   Bazı balık türleri de sığırcık   var; o da avını yakalayıp karnını
                 o uyumlu koreografiyi neden    kuşlarının bu yöntemini       doyurmak.
                 sergiliyorlar? Üstelik sürüdeki kuş   benimseyerek güruh halinde   Bu örneklere binlercesini eklemek
                 sayısı 1200’ü bulabiliyorken…   ve senkronize yüzüyorlar.    mümkün. Hepsinde ortak olan
                 Bunun nedenini öğrenmeden,     Uzmanlara göre bu davranışın   şey ise yaşama iç güdüsünün
                 nasılına bakalım. Princeton    üç sebebi var ve hepsi de     hareket ve dengeyle olan sıkı
                 Üniversitesi’nin yaptığı bir çalışma   hayatta kalma güdüsüne bağlı.   bağı. Evrim bu canlıları tam
                 bu konuda ilginç sonuçlar      Birincisi güvenlik ihtiyacı. Bir   da bu talepleri doğrultusunda
                 ortaya koymuş. 400’den fazla   arada yüzen balıklar avcıların   geliştirmiş ve özelleştirmiş.
                 sığırcık uçuşunun fotoğraflarıyla   saldırmasını zorlaştırıyor zira   Sığırcık kuşunun uçuşundaki ve
                 oluşturulan matematiksel model   tehlike anında çember olup   anlık karar mekanizmasındaki
                 göstermiş ki kuşlar bir lideri   avcıyı şaşırtıyorlar. İkinci sebebi   denge muazzam. Dikkatli
                 takip etmek yerine kendilerine   ise besin bulmayı kolaylaştırmak.   izlerseniz sürüde sağa sola
                 en yakın yedi kuşu gözlüyor    Tek vücut halinde hareket     yalpalayan bir tek kuş dahi
                 ve hareketlerini onlara göre   ettiklerinden yüzlerce gözü   göremezsiniz. Aynı şey balıklar
                 düzenliyor. Bu denli mükemmel   olan bir canlı gibi bir avantaja   için de geçerli. Çita da yüksek
                 bir uyum ve dengeyle uçmayı    sahip oluyor ve aynı anda birçok   hızda koşarken attığı her adımda,
                 da insanlardan çok daha        noktaya dikkat kesiliyorlar.   her sıçrayışında ve her pençe
                 yüksek çözünürlüklü ve hızlı bir   Üçüncü sebep ise üreme. Bir   darbesinde kusursuz bir denge
                 görüşe sahip olmaları sayesinde   noktada toplanan balıkların   sergiliyor çünkü denge olmaksızın
                 başarabiliyorlar.              başarılı üreme olasılıkları artıyor.   hareket sonlarını getirebilir.
                 Ve işte nedeni… Bilim insanları   Göklerde uçtuk, denizlerde   Ancak en az onlar kadar
                 bu uçuş yöntemi ve bu sırada   yüzdük… Karaya çıkma          muhteşem bir denge ve hareket
                 çıkardıkları gürültü ile sığırcıkların   zamanı. Kameralarımızı Afrika   kabiliyetine sahip olan, bu
                 yırtıcıların kafasını karıştırdıklarını   savanalarına çeviriyor ve etrafı   yeteneklerini benzer amaçlar
                 ve onları saldırıdan caydırdıklarını   izlemeye başlıyoruz. O da ne?   doğrultusunda bireysel ya da
                 düşünüyorlar. Bu birlikte hareket   Tozu dumana katan müthiş bir   toplu şekilde uygulayabilen bir
                 etme halinin vücut ısılarını   kovalamaca var. İnanılmaz bir   canlı daha var: Latince adı “Homo
                 koruma ve sürü içi iletişim    hız ve çevikliğe şahit oluyoruz.   sapiens” yani İNSAN.
      38
   35   36   37   38   39   40   41   42   43   44   45