Page 41 - Özel Çağın Göz Hastalıkları Hastanesi - E-Dergi (Sayı 11)
P. 41

v
                              v


                 Besin zincirinin tepesine

                 çıkmak için hareket şart


                 Hayvanların çoğu yeteneği doğuştan   aktivitelerin çizdiği desenlerin
                 geliyor. Yumurtadan çıkan bir ördek   insan ile uzaktan yakından alakası
                 yavrusu onu su üzerinde tutmaya   olmayan kedi, kuş gibi canlı türleriyle
                 yarayacak bacak hareketlerini     aynı olması bize yürüme refleksinin
                 bilerek doğuyor. Bir tay doğumdan   doğuştan geldiğini gösteriyor.
                 sonra saatler içinde ayakları üstüne   Ancak yürümeyi başarabilmek için
                 kalkabiliyor. Bu durum gen aktarımı   bedenimizin her köşesi sürece katkı
                 vasıtasıyla binlerce yılda geçirilen   sağlıyor. İskelet sistemi destek görevi
                 evrimsel bir süreç.               görürken, kaslar ve eklemler aracılığı
                                                   ile kemikler oynatılabiliyor. Hareketin
                 Ne var ki insan yavrusu doğduğunda   düzgün ve amaca uygun olması için
                 onu mobilize edecek yetenekleri   tüm bu yapıların sağlıklı ve güçlü      Diğer hayvan
                 kullanmak için hazır olmuyor. Ancak   olması gerekse de beyin ve omurilikle   türleriyle
                 bu yetersizlik zamanla ortadan    yönetilen merkezi sinir sistemi
                 kalkıyor ve “insan” diğer canlılara   olmaksızın hareket söz konusu değil.   karşılaştırıldığında,
                 kıyasla 2-0 yenik başladığı hayat   Dolayısıyla insanoğlu her hareketiyle   hareket ve dengenin
                 mücadelesinde diğer türlerin      yeni sinir bağlantıları kuruyor ve her   insan için sadece
                 önüne geçiyor. Ona bu avantajı    yeni sinir bağlantısı daha iyi hareket   beslenmek,
                 sağlayan şey ise iki ayağının üzerinde   kabiliyeti anlamına geliyor.
                 durabilmek (denge) ve adımlamak                                           korunmak ve
                 (hareket) diyebiliriz. Hatta bebeklerin   Tabii bu noktada sadece beyin, kas   çoğalmak anlamına
                 ebeveynlerinden sıyrılıp birey olmaya   ve eklemler hareket edebilmek için   gelmediği aşikâr.
                 başladığı nokta işte burası. Atılan   yeterli değil. Hareket sürekliliğini ve
                 her adım, ileride atılacak bağımsız   güvenliğini sağlayabilmek için denge   Evrimsel süreç
                 adımlara referans oluyor.         şart. İşte o noktada vestibüler sistem   gösteriyor ki
                                                   devreye giriyor. İşitme duyumuzun       insanoğlu besin
                 Peki nasıl yürüyoruz?             parçası olan bu müthiş yapı başın       zincirinin tepesine
                 Diğer hayvan türleriyle           hareketi ve pozisyonu hakkında          çıkarken beyin
                 karşılaştırıldığında, hareket ve   sağladığı verilerle dengenin de kilit
                 dengenin insan için sadece        noktası. Bu veriler neler derseniz;     gücünün yanı sıra
                 beslenmek, korunmak ve çoğalmak   gözlerimizden iletilen görsel veriler,   hareket ve denge
                 anlamına gelmediği aşikâr. Evrimsel   derimizdeki sensörlerle algılanan   kabiliyetinin
                 süreç gösteriyor ki insanoğlu besin   bilgiler, vücut parçalarının birbirine
                 zincirinin tepesine çıkarken beyin   olan ve vücudun çevreye göre         avantajlarını da
                 gücünün yanı sıra hareket ve denge   konumu iç kulaktaki vestibüler       fazlasıyla kullandı.
                 kabiliyetinin avantajlarını da fazlasıyla   sisteme iletiyor. Burada bulunan
                 kullandı.                         denge sıvısı kafa hareketlerinden
                                                   vücudun pozisyonuna dair bilgileri
                 Ancak karmaşık bir sistem olan    kafamızın arka bölümündeki
                 yürüme işlemi bizi dünyamızı      beyinciğe gönderiyor. Beyincik bu
                 paylaştığımız diğer bazı canlılarla   verileri hızla işleyip kas ve eklemlere
                 birçok açıdan birleştiriyor. Bu veri,   sinyaller göndererek vücudun ihtiyaç
                 düz bir zemin üzerinde dik tutulan   duyduğu postürel ayarlamaları
                 iki ila yedi günlük arası bebeklerin   yapıyor. Kas hareketlerinin
                 bacaklarındaki yirmi kasta sinirlerden   zamanlaması ve uygulanacak kuvvet
                 kaynaklı elektriksel aktivite tespit   miktarının koordine edilmesi de yine
                 edilmesiyle elde edilmiş. Bu      beyinciğin görevi.































                                                                                                                39
   36   37   38   39   40   41   42   43   44   45   46