Page 45 - Özel Çağın Göz Hastalıkları Hastanesi - E-Dergi (Sayı 10)
P. 45

v
                              v



                KENDİMİZİ BAKMAKTAN

                ALIKOYAMADIĞIMIZ

                OPTİK
            O


                İLLÜZYONLAR






                Optik illüzyon ya da göz yanılsaması, görsel
                olarak algılanan görüntüler ile nesnel gerçekliğin
                farkından kaynaklanır.
                Bu durum gözlerin ya da beynin doğru çalışmaması
                anlamına gelmiyor; tam tersine görsel algımızın                    Ve geldik dünyanın belki de en
                                                                                   çok bilinen optik illüzyonuna:
                neleri başarabildiği ve sınırları hakkında bize                    “Eşim ve Kayınvalidem”. Bu
                çok şey öğretiyor. İşte incelerken gözlerimizi                     çizim 1888'de Almanya'da
                alamadığımız birkaç illüzyon…                                      yayımlanan bir kartpostalda yer
                                                                                   almıştı. 1930'da ABD'li psikolog
                                                                                   Edwin Boring bir makalesinde
                                                                                   kullandıktan sonra bu görsel okul
                                                                                   kitaplarında en iyi optik illüzyon
                                                                                   örneklerinden biri olarak yaygın
                                                                                   şekilde kullanılmaya başlamıştı.
                                                                                   Ve o dönemden bu yana kimileri
                                                                                   bu resimde büyük burunlu yaşlı
                                                                                   bir kadın, kimileri ise bakımlı genç
                                                                                   bir kadın görüp durdu. Asırlık
                                                                                   tartışmanın cevabı ise yakın
                                                                                   tarihte nihayet bulundu. Flinders
                                                                                   Üniversitesi ve Güney Avustralya
                                             Bataklık İllüzyonu’na bakarken        Üniversitesi'nden bir grup bilim
                                             dikkat! Bu resme sabit şekilde        insanı bu çizimdeki kadını genç
                Izgara İllüzyonu’nda kareleri   baktığınızda merkez içe doğru,     ya da yaşlı algılamanın, çizime
                ayıran şeritlerin kesiştiği   dış bölüm ise dışa doğru hareket     bakan insanların yaşıyla ilgili
                yerlerdeki beyaz noktaların   ediyormuş gibi gözükür.              olduğu sonucuna vardı. 22
                zaman zaman siyah gibi                                             ülkeden, 18 ila 68 yaş arasındaki
                algılandığını fark ettiniz mi?                                     666 kişinin katıldığı araştırmada
                                                                                   30 yaş altındakiler öncelikle
                                                                                   genç kadını fark ederken, 30 yaş
                                                                                   üzerindekiler ağırlıklı olarak yaşlı
                                                                                   kadını algıladılar.




                                             Muller-Lyer İllüzyonu oldukça
                                             bilinen bir yanılsama. Hatta
                                             dikkatinizi ölçen sınavlarda
                Kafe Duvarı İllüzyonu’nda    karşınıza çıkmış olma ihtimali
                paralel gibi görünmeyen yatay   hayli yüksek. Bu illüzyon
                gri çizgilerin aslında paralel   gözlerimize inanma konusunda
                olduğunu söylesek…           bizi test ediyor gerçekten de.
                                             Zira bu doğru parçalarının farklı
                                             uzunlukta olduğuna neredeyse          Geçen yılın popüler tartışması
                                             yemin edebiliriz. Halbuki birinin     ise yukarıdaki elbisenin ne renk
                                             daha uzun algılanmasının              olduğu idi. İnternette açılan bir
                                             sebebi iki uçtaki okların farklı      ankette katılımcıların yüzde
                                             yönde oluşundan ibaret.               60'ının mavi olan orijinal rengi
                                             Dilerseniz ölçebilirsiniz.            beyaza yakın buz mavisi, siyahı
                                                                                   ise altın rengi olarak gördüğü
                                             Bu arada bu illüzyonun etkilerini     ortaya çıkmıştı. Bu çelişkinin
                                             dekorasyondan moda tasarımına         sebebi ise ışıktan kaynaklanan
                                             kadar görmek mümkün. Odayı            bir optik illüzyon. Fotoğrafın arka
                Titchener Daireleri’nde ise   geniş göstermek için yatay           planındaki ışıktan dolayı kimi
                ortadaki turuncu dairelerden   çizgili duvar kâğıdı kullanılması,   insanlar mavi rengi algılayamıyor
                soldaki küçük, sağdaki büyük   kilolu kişilerin yatay çizgili      ve bunu beyaz ya da buz mavisi
                görünse de bu sadece bir göz   giysiler giydiğinde olduklarından   şeklinde görüyor. Aynı durum
                yanılması. İki turuncu dairenin   daha kilolu görünmesi işte bu    siyah-altın rengi algısı için de
                de boyutları aynı.           illüzyonun marifeti.                  geçerli.
                                                                                                                43
   40   41   42   43   44   45   46   47   48   49   50