Page 40 - Özel Çağın Göz Hastalıkları Hastanesi - E-Dergi (Sayı 10)
P. 40

v



































                 GÖZ BAKAR,



                 BEYİN GÖRÜR






                 Algılamanın çok yönlü olduğu   yani ses işitilir; algıda ise bir   nesneyi tarar ve görsel bilgiyi
                 girizgâhından sonra, bu        bütün olarak değerlendirilir yani   toplar. Bu hareketlere gözlerin
                 süreci başlatan duyulardan     onun bir müzik mi gürültü mü   istemsiz ya da istemli seğirmesi
                 bahsedelim.                    olduğunu anlarız.              de diyebiliriz. Alınan bu görsel
                                                                               kayıtlar bütünü, algı süreci için
                                                                               son derece önemlidir. Örneğin
                                                                               karşılaştığımız birinin yüzünü
                                                                               tanımak için burnunu, ağzını,
                                                                               kulaklarını vs. saniyeler içinde
                                                                               ayrı ayrı tarasak da bütünsel bir
                                                                               yüz olarak algılarız.



                 Duyu organlarımız dışarıdan
                 gelen uyarıları alır ve sinirler   Algı biçimlerini açarken ilk
                 aracılığıyla beyindeki ilgili   sırayı görme duyusuna verelim.
                 merkeze iletirler. “Duyum” adı   Dünyaya açılan pencere olan
                 verilen bu süreçte ışık, görüntü,   gözlerimiz algı mekanizmasının
                 ses, tat, koku, dokunuştan     önemli bir parçası. Ancak esas
                 edindiğimiz bilgiler beyne     itibariyle gözümüzle değil,
                 hücum eder. Fiziksel uyarıcıların   beynimizle görürüz. Cisimlerden   Aynı bütünsellik işitme duyumuz
                 başlattığı bu süreçte geçmiş   yansıyan ışık ışınları önce    için de geçerli. Dinlediğimiz
                 yaşantılar olaya dahil olur ve   saydam tabakaya gelerek kırılır.   müziğin notalarını tek tek değil
                 duyumun verdiği yalın bilgiye   Kırılan ışın göz bebeğine ulaşır.   akan bir melodi olarak algılarız.
                 anlamlar yüklenir. İşte “algı” bu   Göz bebeğinden gelen ışınlar
                 “anlamlandırma”dır.            göz merceğinde tekrar kırılarak   Hatta ortamda başka sesler
                                                ağ tabaka üzerine düşer. Işığa   varsa ve o melodiyi işitmek
                 Dolayısıyla algı ile duyum     duyarlı reseptörlerin bulunduğu   istersek dikkatimizi odaklayarak
                 arasında hatırı sayılır bir fark   ağ tabakadaki sarı leke üzerinde   bunu başarabiliriz. Bu durum
                 olduğunu söyleyebiliriz. Duyum   ters bir görüntü oluşur. Görme   da lisenin psikoloji derslerinden
                 basit fizyolojik bir olayken, algı   sinirleri aracılığıyla beyne iletilen   hatırlayacağımız “algıda seçicilik”
                 karmaşık psikolojik bir olaydır.   bu ters görüntü, beyindeki   konusuna götürür bizi.
                 Duyum -fiziksel bir engel      görme merkezinde düz olarak
                 olmadığı sürece- herkeste      algılanır. Böylece görme       Dokunma, koklama ve tat
                 benzer şekilde gerçekleşir. Algı   gerçekleşir.               alma duyularımızda da temas
                 ise bireyden bireye farklılık                                 ettiğimiz eşyanın biçimi,
                 gösterir çünkü işin içine önceki   Bu noktada bir duruma dikkat   yediğimiz yemeğin tadı ya da
                 sayfada kısaca bahsettiğimiz   çekmek gerekiyor. Gözlerimiz   kokusunu algılarken her detaya
                 kişisel özellikler girer. Duyumda   “sakkadik” yani hafif duraksamalı   değil, bütünsel olarak verdiği
                 uyarıcılar tek tek değerlendirilir   göz hareketleri ile baktığımız   bilgiye odaklanırız.
      38
   35   36   37   38   39   40   41   42   43   44   45