Page 27 - Özel Çağın Göz Hastalıkları Hastanesi - E-Dergi (Sayı 7)
P. 27
Telomerler üzerindeki ilk çalışmalar değerlendirilmesi, daha kısa telomerlere
1970lerin sonunda Elizabeth Blackburn sahip bireylerin daha uzun telomerlere
tarafından başlatılmıştır. Blackburn tek sahip olanlara göre daha yüksek
hücreli ciliate Tetrahymena’da DNA’nın mortaliteye sahip olduğunu göstermektedir.
son dizilerini araştırırken, Jack Telomer kısalması hızlı olan bireylerde
Szostak maya hücrelerinde DNA
rekombinasyon mekanizmalarını sağlık ve yaşam süresi çeşitli düzeylerde
araştırıyordu. 1982’de, tekrarlanan etkilenebilir.
telomer dizilerinin gerçekten iki Sigara, obezite, spordan uzak bir yaşam,
türdeki replikasyonu dengelediğini stres ve sağlıksız beslenme gibi olumsuz
gösteren çalışmaları yayınladılar. faktörler hastalığa veya erken ölüme yol
1989’da Blackburn ve Carol açan telomerlerin boylarındaki kısalma
Greider, telomerazın işlevini hızını artırabilirler. Hızlanan telomer
açıklayan ilk makaleyi kısalması, koroner kalp hastalığı, kalp
yayınladılar. 2009 Nobel yetmezliği, diyabet, artmış kanser riski ve
Ödülü, kromozomların osteoporoz gibi yaşla ilişkili birçok sağlık
telomer ve telomeraz enzimi probleminin erken başlamasına sebep olur.
tarafından nasıl korunduğunu
gösteren çalışmaları Sigara içmek telomer kısalmasını ve
nedeniyle Blackburn, Greider yaşlanma sürecini hızlandırabilir
ve Szostak’a ortaklaşa
verildi. Sigara kullanımı ile telomer kısalmasının
hızı ilişkilidir. Bireylerin sigara tüketim
Telomer uzunluğu neyi miktarı arttıkça kan hücrelerindeki telomer
ifade eder? boyunun kısaldığı gözlemlenmiştir.
Obezite hızlı telomer kısalmasıyla
Telomer uzunluğu yaş
ile kısalır. Telomerlerin ilişkilidir
boylarındaki sürekli kısalma,
dokularda yaşlanma, apoptotik Obezite artmış oksidatif stres ve DNA
hücre ölümü veya normal hasarı ile de ilişkilidir. Oksidatif stres,
hücrelerin kanser hücrelerine DNA hasarını arttırabilir ve bu nedenle
dönüşümüne yol açar. telomer kısalmasını da hızlandırabilir.
Obez kadınlarda telomerlerin, aynı yaş
Çeşitli yaşam tarzı grubundaki yağsız kadınlardan anlamlı
faktörlerinden etkilenebilecek derecede daha kısa olduğu tespit edilmiştir.
telomer uzunluğu, genel
sağlık, yaşam süresi ve Stres telomer kısalması ve yaşlanma
bireyin yaşlanma hızını hızını artırıyor
belirleyebilir. Öyle ki;
telomer uzunluğu hücre Stres, adrenal bez tarafından glukokortikoid
ve organizmanın yaşam hormonların salınmasıyla ilişkilidir. Bu
süresini belirleyen bir hormonların antioksidan protein düzeylerini
biyolojik saat gibidir. azalttığı gösterilmiştir. Bu nedenle oksidatif
Yaşlılarda telomer hasarda artmaya ve telomer kısalmasında
uzunluğunun hızlanmaya neden olabilir. Bu durumun
stres altındaki insanların yaşa bağlı sağlık
sorunlarının erken başlamasına neden
olduğu gösterilmiştir.
25
