Page 36 - Özel Çağın Göz Hastalıkları Hastanesi - E-Dergi (Sayı 7)
P. 36

Zamanın Ölçülme Serüveni

                                                Aslına bakarsanız zamanın mutlak bir   parçaya ve haftayı 7 güne, günü 24
                                                ölçümü yok. Durmaksızın akıp gider   saate ayırmışlar.
                                                zaman. Ancak insanoğlu yaşamına
                                                devam edebilmek için zamanı bilinçleri   Zamanı ölçmeye merak salan tek antik
                                                ve imkânları elverdiğince dilimlere ayırdı.   medeniyet Babilliler değil elbette.
                                                Peki, insanlığın takvimleri keşfediş   İnsanlığın tartışmasız en eski ve köklü
                                                serüvenlerine göz atmaya ne dersiniz?   uygarlıklarından biri olan Mısırlılar
                                                                                  da önemli katkılar yapmış. Takvimi
                                                Haydi antik uygarlıklara uzanalım. Yılı
                                                12 eşit parçaya ve günü 24 saate kim   geliştiren Mısırlılar, bir yılı 365 gün ve
                                                bölmüş dersiniz? Tabii ki medeniyete   6 saat olarak hesaplamışlar. Takvim
                                                ciddi katkılar yapmış olan Babilliler.   olmadan eski Mısırlılar Nil’in ne zaman
                                                Mezopotamya topraklarında kök salan   taşıp sele yol açacağını bilemezdi. Bu
                                                Babil’in büyük mühendisleri zamanı   bilgi olmadan ise tüm tarım sistemleri
                                                ölçmek için oldukça marifetli makineler   riske girerdi. Bu periyodu bilmek için o
                                                keşfetmişler. MÖ 2400’lerde yılı 12 eşit   yüzden takvimi geliştirdiler.



             Tarihin

             Takvim Sayfaları



             Babil ve Mısır takvimleri demişken,   kurul tarafından hazırlandığını biliyor
             geçmişte kullanılan takvimleri de   muydunuz? Ömer Hayyam hazırladığı
             anmadan geçmek istemedik. Eski    bu takvimi Büyük Selçuklu hükümdarı
             insanlar takvimleri gün, ay ve yılı   Melikşah’a sunmuş, takvim böylece
             takip etmek için düzenlenmekteydi   kullanılmaya başlanmıştı.
             elbette ama aynı zamanda tatiller ve   Öte yandan Müslümanların özel bir
             festivallerin belirlenmesi, tohum ekimi   anlam yüklediği Hicri Takvim’den de söz
             ve hasat zamanı gibi işlerin planlanması   edelim. Hz. Ömer’in halifeliğinde, bir
             için de kullanılmaktaydı.         konsey tarafından hazırlanan bu kamerî
             Geçtiğimiz yıllarda adını çokça   takvim Medine hicreti başlangıç noktası
             duyduğumuz Maya takvimine göre    kabul edilerek oluşturulmuştu ve 1 yıl
             bir yıl, her biri 20 günlük 18 aydan   354 güne karşılık geliyordu.
             oluşuyordu. Mayalar “Güneş Yılı”, “Dinî   Avrupa’da nasıl bir süreç yaşanmış peki?
             Yıl,” ve “Venüs Yılı” olmak üzere üç   Jülyen Takvimi incelersek yanıtı buluruz.
             farklı zaman ölçeğini kullanmaktaydı.   MÖ 46’da kullanılmaya başlayan
             260 günlük dinî yıl güneş yılına bağlanır   Jülyen takvimi, Roma imparatoru Julius
             ve her ikisi de 584 dünya günü süren   Caesar’ın talimatıyla hazırlanmıştı.
             Venüs yılı içinde yer alırdı.     Mısırlıların güneş takvimini temel
             12 Hayvanlı Türk Takvimi’nde ise bir   alan bu takvim 16. yüzyıla
             yılda 12 ay vardı. Bu takvimde her   kadar Batı’da kullanılmaya
             hayvan bir yılı gösterirdi. Mesela “Pars   devam etti. Ancak her 128
             Yılı” gibi adlandırılmış yıllar mevcuttur.   yılda bir günlük kayma
             Her yılın o hayvanın özelliklerine göre   olduğu için Jülyen takvimi
             şekillendiğine inanılır.          yerine, Papa XIII. Gregory
                                               tarafından Gregoryan Takvim
             Bir Türk takviminden daha         uygulanmaya başladı. Miladi
             bahsedeceksek Celali Takvimi ilk akla   takvim adıyla bildiğimiz
             gelen olur herhâlde. 1079 yılından   ve hâlen kullandığımız bu
             itibaren uygulanmaya başlayan Celali   takvim Jülyen takviminden
             Takvimi’nin güneş yılı esasına göre   11 gün çıkarılarak günümüze
             Ömer Hayyam başkanlığındaki bir   ulaştı.
       34
   31   32   33   34   35   36   37   38   39   40   41