Page 105 - Özel Çağın Göz Hastalıkları Hastanesi - E-Dergi (Sayı 5)

Satranç sadece bir oyun mu?

Dünyanın en eski oyunlarından biri dedikleri ordularını dört bölüğe
olan satrancın bugünlere geliş hikâyesi ayırıyorlardı. Köylülerin oluşturduğu
epey enteresan. Hakkında sorulabilecek piyade birlikleri zayıf kuvvetler
soruların cevapları çoğunlukla muallak. olduğundan önden gönderiliyordu.
Nerede, nasıl, kim tarafından bulunduğu Esas saldırı kuvvetleri ise zırhlı fillerle
birden fazla cevaba sahip. Kaynaklar korunuyor, böylece karşı tarafın süvari ve
satrancın doğduğu topraklar için piyadelerini alt edebiliyorlardı. Ordudaki
dünyanın farklı noktalarını işaret ediyor. okçu kuvvetler ise savaş arabaları ile son Çin’de bazı değişimlere
Tabii bu noktalar insanlığın ilk yerleşim sürat düşmana hücum ederken, süvari uğrayan satranç, Xiang Qi
yerleri olduğundan, doğru da olabilirler birliklerine avantaj sağlıyorlardı. adında ilginç bir satranç
yanlış da... varyantının doğuşuna
Syed bu manzaranın, satrancın
Eldeki bilgiler satrancın doğuşu noktasını oluşumunda etkili olduğunu savunuyor. sebep oldu. Modern
kesin olarak belirlemek için yeterli olmasa Bu savaşları önemli kılan şey, yeni satrançtan farklı olarak
da, Mısır hiyeroglifleri hemen her şeyde taktiklerin ve hilelerin yaratılmasını Xiang Qi’de, görevlerini
olduğu gibi bu konuda da günümüze ışık sağlamasıydı. Elbette savaş motiflerinin sembolize eden çizimlere
tutuyor. 4 bin yıl öncesine ait hiyeroglifler yoğun şekilde kullanıldığı bir kültürde, sahip taşlar, çizgilerin
incelendiğinde, firavunların satranca çok orduların küçük heykelcikler ile kesişme yerine konur.
benzeyen bir oyun oynadıkları görülüyor. sembolize edilmesine pek şaşırmamak Bu oyunda ortadan bir
Acaba dünyanın en eski uygarlıklarından gerek. nehir geçer ve nehrin
biri olan Mısır medeniyetini yönetenler de
satrancın keyfine varmışlar mıdır? Hint diyarından tüm dünyaya yayılan iki tarafında birer saray
satranç, İran-Arabistan-Endülüs vardır. Heyecanlı bir oyun
Öte yandan, yaygın görüşler arasında İspanyası rotasının ardından Avrupa olmasına rağmen Xiang
satrancın ilk olarak Sat-Rançu adıyla kıtasına ulaştı. 15. yüzyıla gelindiğinde
Çin’de, Mezopotamya’da ve Anadolu’da Avrupa soyluları arasında popüler hale Qi, karmaşıklığı nedeniyle
oynandığı iddiaları var. Ancak kesin gelen satranç, “kralların oyunu” olmayı olsa gerek, Çinliler dışında
olarak bildiğimiz bir şey varsa, o da MS hak etmişti. pek rağbet görmez.
3. ila 4. yüzyıllarda Hindistan’da oynanan
Çaturanga oyununun, bugünkü satrancın Satranç hakkında hazırlanan Arap
temel kurallarının belirlenmesinde ve ve Avrupa el yazmalarının ardından
“satranç” kelimesinin doğuşunda rol Luis Ramírez de Lucena adında bir
oynadığı. yazar, 1497’de yeni kuralları içeren
bir satranç kitabı yayınladı. Bu kitap
Alman kültür tarihçisi Renate Syed sayesinde denizleri, kıtaları aşan ve
satrancın bu topraklarda doğduğunu uğradığı coğrafyalarda değişimlere
doğrular nitelikte bilgiler veriyor. Syed’e uğrayan satranç nihai halini buldu ve
göre satranç, MS 450 yıllarında Kuzey neredeyse bugünkü haline geldi. 18.
Hindistan’ın Kannauj kenti civarındaki yüzyıla gelindiğinde ise halk arasında
toplulukların savaş taktiklerine da popülaritesini arttıran oyun,
dayanıyordu. Bölgede hüküm süren satranç kafelerinde
krallar, kendi aralarında önemli savaşlar oynanmaya
düzenliyor ve bu savaşlarda “çaturanga” başladı.

Satranç ustaları doğuyor
Yüzyıllar boyunca farklı kültürleri etkisi
altına alan satranç belki de ilk
büyük yıldızlarını 19. yüzyılda
çıkardı. 1850’lerden sonra
güçlü oyuncuların katıldığı
turnuvalar düzenlenmeye
başladı. 1886’da, zamanın
en kuvvetli satranç
ustalarından Steinitz ve
Zukertort arasında, ilk
dünya satranç şampiyonluk
karşılaşması gerçekleştirildi.
Bu maçı 10 galibiyet, 5 beraberlik
ve 5 yenilgi alarak kazanan Steinitz,
literatüre “ilk resmi dünya satranç
şampiyonu” olarak geçti.

103