Page 108 - Özel Çağın Göz Hastalıkları Hastanesi - E-Dergi (Sayı 10)
P. 108
v
SAVAŞTA UÇAKLARIN DÜŞMESİNİ
ENGELLEYECEK YOLLAR ARARKEN,
HASAR ALAN UÇAKLARIN EN
ÇOK HANGİ BÖLGEDEN İSABET
ALDIKLARINI İNCELEMEK Mİ
MANTIKLI YOKSA İSABET ALMAYAN
BÖLGELERE ODAKLANMAK MI?
PSİKOLOGLARIN “HAYATTA
KALMA ÖN YARGISI” DEDİĞİ BU
“SURVIVORSHIP BIAS” SORUNSALI,
BAŞARININ ÖNÜNDE ENGEL TEŞKİL
EDEN BİR MANTIK HATASI.
Kimlerle birlikte yayınlayabileceğiniz meşhur bir rota uçaklar düşmüştür; dolayısıyla esas
olduğunuza dikkat edin mı seçtiniz? Örnekleri uzatmadık alınması gereken önlem bu bölgeleri
çünkü cevaplar can sıkabilir.
zırhlandırmak olmalıdır. Elbette bu
Amerikalı girişimci, yazar ve Sadece başarılı olana yapıldığında Wald’ın haklı olduğu
motivasyonel konuşmacı Jim görülür.
Rohn’un bir tespiti son dönemde odaklanmak Kısacası aksaklıklar yaşansa da
oldukça ses getirdi. "En çok sonuca ulaşma başarısı gösteren
vakit geçirdiğimiz 5 kişinin “Eğer sadece hayatta kalmayı alanlara yönelmektense ilk etapta
ortalamasıyız" diyen Rohn haklı başarı olarak görürsen, hayatta başarısız alanlara yatırım yapmak
olabilir çünkü insan sosyal bir varlık kalamayanların nerede hata kaynakların en doğru şekilde
ve çevremizden etkilenmeye son yaptıklarını gözden kaçırır ve başarıya kullanılmasını sağlayacaktır. Burada
derece açığız. ulaşamazsın.” İşte psikologların kaçınılması gereken mantık hatası
“hayatta kalma ön yargısı” dediği
Ortalamalar Kanununa (The Law of “Survivorship Bias” başarının önünde “başarılı olmaya ve kazanmaya
Averages) dayanan bu iddiaya göre, engel teşkil eden bir mantık hatası. fazlaca odaklanıp başarısızlıklarımızı
kabul etsek de etmesek de davranış göremez ve onlardan ders çıkartamaz
ve düşünce yapımızı şekillendiren İkinci Dünya Savaşı dönemine hale gelmek.”
en önemli etken yakın çevremizdeki rastlayan hikâyesi ise ufuk açıcı.
insanların ya da toplumun görüş Amerikalılar savaşta hasar alan Liste uzar gider
ve tutumları. Farkında olmadan uçaklarını inceleyip en çok hangi
bilinçaltımızı ele geçiren bu bölgeden isabet aldıklarını inceler. Başarısızlığın önündeki engelleri
yönlendirmeler özgür irademiz gibi Amaç hasarlı bölgeleri zırhla kaplayıp yazarken fark ettik ki liste alabildiğine
gelebilir. uçakların düşmesini engellemek. uzun. Detaylı anlatmaya kalkılsa
Ancak istatistikçi Abraham Wald kitaplar dolusu yazılabilir. O yüzden
Şimdi sakin bir kafayla düşünün; izlenen yöntemin tamamen bir birkaçını belirtip geçeceğiz:
mesleğinizi seçerken hangi mantık hatası olduğunu fark eder
okulu okumayı tercih ettiğinize ve hasar alan bölgelerdense diğer Kendini yanlış bağlamlarda
siz mi karar verdiniz; hepi topu bölgelerin zırh ile güçlendirilmesini değerlendirmek; başkalarını memnun
birkaç görüşme yapıp internette savunur. İlk etapta gülünç gelen etmeye fazla odaklanıp hayır
gezinmekten ibaret bir telefona bu önerinin dayandığı mantık ise diyememek; Dr.Fox etkisi ve Spot Işığı
ihtiyacınız varken maaşınızın şu: Eğer gövde, kuyruk ve kanatlar etkisinden çıkamamak; büyüklük
üç-dört katı bir cihaz mı aldınız; isabet almasına rağmen uçaklar sendromu ve cahil cesaretinden
sakin bir tatil geçirmek isterken düşmeyip geri dönebiliyorsa, kurtulamamak; duygu bağımlılığına
sosyal medyada en güzel fotoğrafı motoru ve pervaneleri vurulan ve zihinsel bloklara teslim olmak…
106
