Page 77 - Özel Çağın Göz Hastalıkları Hastanesi - E-Dergi (Sayı 11)

v

Endonezya’da

bir yanardağ patladı ve…

Bisikletin bu arkaik versiyonları insanların Hatta 1818’de Laufmaschine’i Paris’te
önemli bir sorununu çözmediğinden sergilemesi için Fransızlar kendisini
olsa gerek, bisiklet fikri uzun yıllar atıl misafir ediyorlar. Zamanla bu araç
kalıyor. Ta ki Endonezya’daki Tambora için Draisine ve Velocipede (hızlı ayak)
yanardağı 1815’te faaliyete geçene dek. isimleri daha popüler hâle geliyor. Von
Mesafe uzak olsa da yıkıcılık çok yakına Drais 1819’da aracının patentini alsa da,
geliyor. Etrafa dağılan kül, anormal namı yürüyünce Avusturya, Birleşik
sıcaklık düşüşlerine sebep oluyor. Bu Krallık, İtalya ve ABD gibi pek çok ülkede
trajedinin dünya ekosistemine yükü öyle kısa sürede kopyaları üretiliyor.
ağır oluyor ki iklim değişince yulaf kıtlığı Ve bayrak yarışında sıra İngiltere’de…
baş gösteriyor. Taşımacılığın bel kemiği 1819’da mucit Denis Johnson,
olan atlar açlıktan ölünce, ormanlarda Velocipede’in tekerleklerini büyütüp
kesilen ağaçların taşınması gerekliliği, denge ve hızı arttırarak yeni bir patent
emekleme aşamasındaki bisikletin alıyor. 300 adet üretip “yaya at arabası”
atasını tekrar gündeme getiriyor. adıyla piyasaya sürdüğü araç, “hobi
Yıl 1817, yer Almanya. Nihayet çoğu atı (hobbyhorse/dandy horse)” adıyla
tarihçinin hem fikir olduğu noktaya ünleniyor. Ne var ki sadece düzgün
geldik… Birçokları bisikletin atasının yollarda kullanılabildiği için pek güvenli
Draisine olduğunu öne sürüyor çünkü bulunmadığından, bu aracın üç veya
kendisi Tambora felaketinin de etkisiyle dört tekerlekli versiyonlarına ihtiyaç
ticari başarı yakalayan ilk bisiklet benzeri duyuluyor.
araç. Prototip olarak alınan Célérifère, Yıl 1839, yer İskoçya. Demir ustası
Baron Karl von Drais’in elinde bisikleti Kirkpatrick Macmillan tekerleklere demir YUKARIDAN AŞAĞIYA:
andırmaya başlıyor. Ahşap çerçevesi, çubukların yanı sıra gidondan aşağı BİRÇOKLARI TARAFINDAN BİSİKLETİN
demir tekerlekleri, jantları ve arka uzanacak şekilde taktığı pedalları krank ATASI OLDUĞU DÜŞÜNÜLEN DRAISINE
freni olan araçta yine pedal ve zincir kullanarak arka tekerleğe bağlıyor. Bu (ALMANYA, 1817)
bulunmuyor ama gidon ve sele ekleniyor. nedenle MacMillan, dünyanın ilk pedal DENIS JOHNSON’IN PATENTİNİ ALDIĞI
Laufmaschine (koşu makinesi) adını çevrimini sağladığı için mekanik olarak HOBBYHORSE (İNGİLTERE, 1819)
verdiği icadıyla 14 km yapmayı başarınca tahrik edilen modern bisikletin mucidi KIRKPATRICK MACMILLAN
TARAFINDAN TASARLANAN, MEKANİK
von Drais dikkatleri üzerine çekiyor. olarak hatırlanır. TAHRİKLİ İLK BİSİKLET (İSKOÇYA, 1839)

İlk seri üretim bisiklet,

tarih sahnesinde

1850’lerin sonuna gelindiğinde ön bu tasarım “Boneshaker“ yani “kemik
tekerlek göbeğine krank ve sabit pedal titreten” olarak anılmaya başlıyor.
ekleniyor ve bu büyük bir yenilik. Yapanın
kim olduğu konusu belirsiz; adaylar ise Boneshaker her şeye rağmen “bisiklet
Pierre Llament, Pierre Michaux ya da çılgınlığı” dönemlerinden ilkini başlatıyor.
oğlu Ernest Michaux. Avrupa’nın her yerinden siparişler
alınıyor, birbiri ardına bisiklet üretim
Patent sahibinin kim olduğunu bir şirketleri kuruluyor. Ne var ki bir süre
kenara bırakırsak, Michaux ailesi sonra yumuşak dövme demir müşteri
bu yeniliğin yanı sıra, MacMillan’ın şikayetlerine neden olunca, kadrolar
tasarımına göre biraz daha büyük normal dövme demir olarak üretilmeye
ön teker kullandıkları bir model başlıyor. Elbette şirket imaj tazelemek
geliştiriyorlar. Üstelik o güne dek ahşap için ilk bisiklet yarışlarının da sponsoru
olan kadro, ortakları René Olivier’in oluyor.
katkısıyla yumuşak dökme demir
olarak tasarlanıyor. Baba-oğul 1868’de 1868’teki iki önemli patent başvurusuna
“Michaux Company”yi kurarak bu yeni dikkat çekmek isteriz. Sylvester Roper
tür bisikletlerde seri üretime geçiyorlar. adlı mucitin buharlı bisikleti giderek
Şirket, Velocipede adını verdikleri bu motosiklete evrilen bir tasarımı
bisikletlerden yılda 400 adet üretir hale müjdeliyor. Havacılığın öncülerinden
geliyor. Ancak demir iskeleti ve demir Clément Ader’in kauçuk lastik patenti ÜSTTE: PIERRE MICHAUX’UN OĞLU
çerçeveli tekerlekleri yüzünden bu ise o dönem hayli rağbet görüyor çünkü EARNEST MICHAUX “VELOCIPEDE”
ÜZERİNDE (1868)
bisiklet yoldaki her çukur ve tümseğin yoldaki çukur ve tümseklerin neden ALTTA: SYLVESTER ROPER ADLI
üstünden geçerken öyle sarsılıyor ki olduğu sarsıntı biraz olsun azalıyor. MUCİTİN BUHARLI BİSİKLETİ (1868)

75