Page 19 - Özel Çağın Göz Hastalıkları Hastanesi - E-Dergi (Sayı 14)
P. 19

v



                Bilişsel çarpıtma


                ve sanrılar


                Bu söylemde olduğu gibi gerçek       Sürekli bir yapım ve yıkım vardır.
                zannettiklerimiz vardır. Bir şey     Çevremizin alkışladıkları ve
                çok tekrar edilince doğruluğu        kızdıklarına göre, diğer deyişle
                sorgulanmaz hale gelebilir. Bunlara   onayladıkları ve onaylamadıklarına
                örnek bilişsel çarpıtmalar ve        göre doğrularımız, inançlarımız
                sanrılardır. Bunlarda istenmeden     ve davranışlarımız şekillenir.
                veya bilinçsizce gerçek dışılık vardır.   Şekillenmeye katkı sağlayan bir
                Bilişsel çarpıtmada ve sanrıda çıkar   diğer şey de davranışlarımızın
                elde etmek ve üstünlük sağlama       sonucundaki duygulardır. Olumlu
                amacı yoktur. Bilişsel çarpıtma,     duygular davranışları ve inançları
                olan bir olayı olduğundan farklı     pekiştirirken, olumsuz duygular
                değerlendirmektir. Görme kusuru      bu davranış ve inançları ketler
                olan birinin gözlüksüz görmesi       veya sonlandırır. Sonuç olarak
                gibi değerlendirilebilir. Bilişsel   hayata bakış açımız oluşur. Bir
                çarpıtmalara örnekler; falcılık yapma,   gözlük gibi düşünecek olursak,
                felaketleştirme, kişiselleştirme, aşırı   her şeyi o gözlükle bakıyor gibi
                genelleme, ya hep ya hiç tarzında    görürüz. Gerçeklerimiz o gözlüğe,
                düşünme, küçültme-büyütme,           gözlüğümüz ise bilgilerimize
                keyfi çıkarsama, etiketleme, seçici   bağlı olur. İşte psikoterapide
                odaklanma olarak tanımlanmıştır.     amaç bilgilerimizi test etmek,
                Bu bilişsel çarpıtmalar özellikle    sorgulayıp tekrar gözden geçirmek
                depresif bozukluklarda ve anksiyete   üzerine kuruludur. Ergenliğe
                bozukluklarında görülür. Sanrı       kadar seçmeden getirdiklerimizi,
                ise belli bir çağda ve toplumda      seçtiklerimiz ile tekrar
                gerçeğe uymayan, mantıklı düşünce    değerlendirmek hedeflenir.
                veya tartışmayla değiştirilemeyen    Anne-babamızı,
                inançlardır. Şizofreni, bipolar
                bozukluk, bazı yeme bozuklukları ve   doğduğumuz
                somatoform hastalıklar gibi gerçekle   yeri ve zamanı,
                bağın koptuğu hastalıklarda          cinsiyetimizi
                                                     hatta ismimizi
                görülür.
                                                     bile biz seçmedik
                Hem bilişsel çarpıtmalar             aslında. Eğer
                hem sanrılar ilaç tedavileri ile     başka anne-
                değiştirilebilir, düzeltilebilir.    babanın çocuğu
                Sanrılar genelde psikoterapi         olsaydık, farklı
                ile değiştirilemezken, bilişsel      coğrafyada,
                çarpıtmalar psikoterapi ile          farklı zamanda,
                değiştirilebilir ve düzeltilebilir.   farklı cinsiyette
                                                     doğsaydık acaba
                Yaşamımızı sürdürürken hepimiz       aynı doğru
                bilişsel çarpıtmalar yaparız. Bu
                çarpıtmaları yapma oranımız çok      sandıklarımızla ve
                                                     inançlarımızla mı
                olursa ve işlevselliğimiz etkilenirse o   yaşıyor olacaktık?
                zaman ele almak ve bir psikoterapist
                ile çalışmak gerekir.                Gerçeği ve
                                                     doğruyu tam olarak bilebilme
                Bilişsel çarpıtmalar aslında bizim   şansımız yok. Sadece ona çokça
                bilmediğimiz ama öyle olduğunu       yaklaşma şansımız var. Gerçeğe
                kabul ettiğimiz inançlarımızdır.     yaklaşabilmek içinse çok soru
                Neredeyse hepimiz çoğu               sormak gerekir. Sorgulamak ve
                zaman inançlarımızı gerçek
                kabul ederiz. İnançlarımız ise       soru sormak emek demektir.
                                                     İstediğimizce sorgulayabilmek
                çocukluktan itibaren yaşadığımız     içinse olmazsa olmaz şart özgür
                çevre tarafından oluşturulur. Bu     olabilmektir. Tercih etmediğimiz
                süreçlerimizin yaşandığı yer, karar   anne-babalardan, coğrafyadan
                verme organımız olan beyindir.       ve cinsiyetten farklı bakabilmek
                Beyin olgunluğunu tamamlamadan
                hayata getirdiğimiz tek organdır.    ancak özgür insanın yapabileceği
                                                     bir şeydir. Gerçeği ve doğruyu
                Beynin oluşumu anne karnında         bulma yolculuğu ancak özgür kişi
                başlar; anne ve babadan gelen        tarafından yapılabilir. Özgür kişi de
                genler ile şekillenir. Dünyaya       gerçeğe ve doğruya en yakın kişidir.
                geldikten sonra ise bize öğretilenler
                ile şekillenmeye devam eder.         İyilik, sevgi ve umut size yakın
                Beyin bir şantiye alanı gibidir.     olsun.
                                                                                                                17
   14   15   16   17   18   19   20   21   22   23   24