Page 74 - Özel Çağın Göz Hastalıkları Hastanesi - E-Dergi (Sayı 9)

v

Plastik sarmış yıllarca uğraşmamız gerekecek. ve kutu üretiminde kullanılır.
Ancak plastik esas başarıyı henüz
Peki hayatımızda bu kadar yer
dört bir kaplayan plastiğin hikâyesi nedir? yakalamamıştır.
Parkes 1866 yılında Parkesine Co.
yanımızı Yine mi tesadüf adlı şirketi kurar ve parkesin adını
Bilim tarihi “tesadüfen keşfetme” verdiği malzemeden ufak eşyalar
Şöyle bir etrafımıza göz hikâyeleri ile dolu. Plastik de üretmeye başlar. Bu ürünler ile
gezdirdiğimizde hemen tüm onlardan biri. Elbette her nihai birçok uluslararası fuar ve sergiye
eşyalarda plastik kullanıldığını ürün gibi onun da bir evveliyatı var. katılan Parkes’ın keşfi büyük
görüyoruz. Ancak plastik bir Onu bugünkü haline getiren süreç beğeni toplar ve plastik tüm
maddenin adı değil. Birden fazla yine bir tesadüfle başlıyor. Ancak dünyaya yayılır.
türü olan bir grubun genel adı. bu sefer mekân bir laboratuvar O sırada ABD’de ilginç bir durum
En genel anlamıyla plastik bazı değil. yaşanmaktadır. Bilardo oyunu
elementlerin özel işlemlerle 1848 yılında İsveçli kimyager ülke genelinde popüler olmaya
karıştırılmasıyla üretilen Christian Friedrich Schoenbein, başlamıştır ve bilardo salonları
maddelerdir. Yani çevremizdeki eşi evde deney yapmamasını gün geçtikçe artmaktadır. Ancak
çoğu üründe izlerini görsek söylese de mutfağında bir deney bilardo toplarının üretiminde
de aslında hepsi birbirinden ile meşguldür. Sülfürik ve nitrik fildişi kullanılması hem üretici
için masraflı ve zahmetlidir
farklı. Örneğin otomobillerde asit karışımını kaynatırken deney hem de hayvan hakları
polipropilen, tekstilde polyester, tüpünü yanlışlıkla yere döker. savunucuları tarafından şiddetle
ambalajlarda polistiren kullanılıyor. Schoenbein yerdeki karışımı eleştirilmektedir. Esas mesleği
Evlerimizin pencereleri için PVC silmek için aceleyle eşinin pamuk matbaacılık olan John Wesley
yani polivinil klorür kullanılırken, önlüğünü kullanır. Su ile durulayıp Hyatt, parkesin adlı maddenin
CD ve gözlüklerin üretiminde kuruması için sobanın üstüne keşfini duyar ve işe koyulur. Esnek
polikarbonattan yararlanılıyor. astığı önlük kısa süre sonra alev ve güçlü yeni bir plastik türü
PETE, yani polietilen tereftalat pet alıp kül olur. Şaşkına dönen keşfeden Hyatt, bu malzemeye
şişeye adını veren plastik ürünü. Schoenbein bu durumu analiz “selüloit” adını verip patentini alır.
Naylon dediğimiz materyalin ise ettiğinde, ilk yarı sentetik plastik Keşfettiği malzemeden ürettiği
asıl adı polyamid. olan nitroselülozu keşfeden insan bilardo topları ise sektördeki
Bunun gibi birçok plastik olarak bilim tarihine geçmiş problemi çözer.
olacaktır.
ürünü hayatımızı şekillendiren Hyatt’ın ardından Leo Baekeland
eşyaların üretiminde kullanılıyor. Ancak bugünkü formuyla ilk farklı kimyasallar kullanarak
Mutfak eşyalarımızdan plastiğin keşfi bu olaydan 14 yıl yüzde yüz sentetik bir reçine elde
otomobil konsollarına, bilgisayar sonrasına rastlar. İngiliz kimyager eder. Bu reçineyi istediği kalıba
parçalarından diş fırçalarına kadar Alexander Parkes 1862 yılında bu dökerek sert bir malzeme elde
geniş bir kullanım alanı mevcut. nitroselülozu bazı bitkisel yağlar etmeyi başarır. Onun keşfettiği bu
Plastiği bugün terk etsek ya ile yumuşatır ve “parkesin” adını malzeme “bakalit plastik” ismini
da üretimdeki yerini azaltmaya verdiği plastiği geliştirir. Bu plastik alır ve ilerleyen yıllarda sanayinin
kalksak alternatif çözümler için türü süs eşyaları, bıçak sapları her dalında kullanılır.

JOHN WESLEY HYATT'IN
PARKESİNİ HAM MADDE OLARAK
KULLANIP ADINA "SELÜLOİT"
PLASTİĞİN ÖNCÜLÜ PARKESİNDEN DEDİĞİ MALZEMEYLE ÜRETİLEN
ÜRETİLEN OBJELER "HYATT BİLARDO TOPLARI"

SOLDAN SAĞA:
PLASTİĞİN GELİŞİMİNDE
ROLÜ OLAN
ALEXANDER PARKES,
CHRISTIAN FRIEDRICH
SCHOENBEIN,
LEO BAEKELAND

72