Page 79 - Çağın Göz E-Dergi Sayı 01

İnkaların modern

dünyaya hediyesi

Doksan beş yıl ayakta kalabilmesine rağmen dünyanın en gelişmiş medeniyetlerinden biri olan
İnkalar, geride pek çok eser bıraktı. Ama bir tanesi var ki tarihi, mimarisi ve egzotik çevresiyle
Dünyanın Yeni Yedi Harikası’ndan biri seçildi: Machu Picchu.

Colomb öncesi 1450 yılları civarında kurulan güneşin tam tepede oluşu ve gölge
Amerika’daki en büyük şehir, arkeologlara göre üç bırakmayışı bunu kanıtlıyor. Tarımsal
imparatorluk olan İnka bölüm halinde inşa edilmiş: dönemlerin de bu saate göre tayin edildiği
İmparatorluğu (1438 - düşünülüyor. Saat herhangi bir sapma
1533), Güney Amerika’nın Kutsal Bölüm, Yerleşim Bölümü olmaksızın İspanya’yı gösteriyor. Bu bir
batı sahili boyunca uzanan ve Soyluların Bölümü. Hepsinin tesadüf mü yoksa kâhinliğe varacak
ve sınırları bugünkü ortak özelliği İnka mimarisinin astrolojik bir bilgi midir meçhul. İspanya
birçok ülkeyi kapsayan şaheseri sayılabilecek özellikleri. demişken, yüzyıllar önceki istiladan dahi
bir alana kurulmuştu. kurtulan bu saatin tepesinde küçük bir
Bilim, astronomi, tıp, İnkalar inşa ettikleri yapıların duvarlarını parçanın 2000 yılında bir reklam filmi
mimari, sanat ve tarım elle yontarak düzelttikleri taş tuğlalarla çekiminde kırılmasının, modern dünyanın
gibi pek çok sahada ileri muntazam şekilde örmüş. Bu önemli ayıbı olarak tarihe geçtiğinin altını çizelim.
düzey bilgiye sahip olan çünkü çokgen taşlar örülürken herhangi
medeniyet, İspanyolların bir harç kullanılmaması ve aralarına bir Üç Pencereli Oda ise aslında bir gözlem
Güney Amerika’yı işgali jiletin dahi giremeyeceği kadar mükemmel evi. Şehirdeki tek yuvarlak yapı olan bina,
ile birlikte son buldu. şekilde üst üste oturtulması görenleri ay ve yıldız hareketlerini gözlemlemek için
Yerliler tarafından yerinin şaşırtıyor. Bu durumla ilgili birçok teori kurulmuş. Bunun nedeni astronomi ancak
bilinmesine rağmen, 1911 geliştirilmiş ancak en hayret verici olanı asıl neden ritüellerin tarihini belirlemek.
yılında Amerikalı kaşif dev altın aynalarla güneş ışınlarının lazer Yerleşim bölgesi de, evler ve ambarlar
Hiram Bingham tarafından görevi görüp kayaların düzgün şekilde arasındaki merdivenli dar sokaklarıyla
keşfedilene kadar kesilmesi. arkeolojik birer hazine. Soyluların bölgesi
dünyanın varlığından Yapıların kapı ve pencerelerinin ikizkenar ise bilgeler için inşa edilmiş. Buranın
haberdar olmadığı Machu üçgen şeklinde ve içe doğru hafif eğik ritüeller için kullanıldığı düşünülüyor.
Picchu, 1532’deki İspanyol inşası ise Peru’nun yüksek sismik
işgalinden zarar görmeden hareketliliğine karşı buldukları bir çözüm.
kurtulan belki de tek Öyle ki İspanyolların nispeten daha az
şehir. 2,430 metreyi bulan zarar görmüş İnka harabeleri üzerine inşa
yüksekliği, dağlar ve ettikleri yapılar depremde zarar görürken,
geniş ormanlarla çevrili onlar hâlâ ayakta. Tekerleği dahi
oluşu gibi nedenlerle
şehrin fark edilmediği keşfetmemiş olmalarına rağmen İnkaların
ve günümüze dek ulaştığı bu yüksek mimari bilgi gerçekten
etkileyici. Machu Picchu gibi yüksek bir
korunduğu düşünülüyor. araziye tekerlek olmaksızın, arkeolojik
Bunu destekleyen en araştırmalarda başka yerlerden getirildiği
önemli kanıt, İnkaların kanıtlanan bazı taşların nasıl taşındığı ise
her yerleşim yerine inşa muamma.
ettikleri ve İspanyolların
her girdikleri şehirde Mimarinin ilgi çekici bir diğer yanı suyun
tahrip ettikleri güneş taşınması konusunda alışılagelmiş sadelik
saatinin hâlâ sağlam ve pratiklikten vazgeçilmesi. İnkalar su
olması. sesi ve görüntüsünü tasarım elemanı
olarak ele aldıklarından, su olukları
Machu Picchu Güney bazen oymalı taşlar ile süslenmiş, bazen
Amerika’nın batısında, de karmaşık taş kanallar ile bir sonraki
Peru topraklarında yer çeşme ya da banyoya bağlanmış.
alıyor. Yerel dilde “Maçu
Pikçu” olarak söylenen ve Machu Picchu’da kutsal mekânlar da
anlamı “tepeden seyreden görülmeye değer. Güneş Saati ve Üç
eski dağ” olan Machu Pencereli Oda bunların en bilinenleri.
Picchu, And Dağları’nın Bu yapılar güneşe tapan İnkaların İnti
zirvesinde, kutsal adını verdikleri Güneş Tanrısı’na ithaf
Urubamba Vadisi üzerinde, edilmiş. Güneş Saati astronomik bir saat
İnka İmparatorluğu’nun ve takvim olarak kullanılmış; zira saat,
başkenti Cusco’ya 88 kuzey yarımkürede kışın başladığına işaret
km mesafede tarihi bir eden Oğlak Dönencesi boyunca güneşi
yerleşim yeri. gösteriyor. Ekinoks zamanı öğlen saatinde
77