Page 119 - Özel Çağın Göz Hastalıkları Hastanesi - E-Dergi (Sayı 6)
P. 119

Kelime anlamı “birleşik duyu” olan   Sinestezinin birçok çeşidi var: Renk-
           sinestezi, nadir görülen nörolojik bir   grafem (yazıbirim) sinestezisi, rakam
           sorun ve en temel tanımıyla; herhangi   formu sinestezisi, ses-renk sinestezisi,
           bir duyunun uyarılmasının, başka bir   ses-dokunma sinestezisi gibi.
           duyunun uyarılmasını tetiklemesi. Yani
           renkleri duyabilir, şekilleri tadabilir   Bu yazıda sizler için “ses-renk
                                                                                          KENDİMİ TEST
           olmak.                             sinestezisini” ele alacağım.
           Sinestezik olmak ya da olmamak                                                 ETTİM VE…


           Adam Fawer’ın “Empati” adlı kitabını   Sinestezinin ne olup olmadığını
           okuyanlar hatırlayacaktır: Sinestezik   özetlemek için birkaç kriteri sıralamakta   Akademisyen A.Sacharjin
           çocukların, güçlerinin farkında olmaları   fayda var.                          Unkowsky, yıllarca konu
           durumunda neler başarabileceklerini   - Sinestezi istemsiz oluşur. Dolayısıyla   üzerinde çalıştıktan sonra sesleri
                                                                                          doğal renklerle, renkleri de
           anlatır Fawer. Ve düşündürür: Sinestezi   kendinizi zorlayarak, Re notasını    doğal seslerle tanımlayarak,
           bir hastalık mıdır yoksa hediye mi?   duyunca mavi renk görmek için çaba       rengin duyulması ve sesin

           Bu soruya kesin yanıt vermek zor;   harcamayın.                                görülmesine yönelik bir sistem
           hatta bu durumu aşırı zeki ya da dahi   - Sinestezik algılar uzay-zamanda bir   geliştirmiş. Yöntem hem kendi
           insanların aynı zamanda deli olarak da   yere sahiptir. Yani sinestezik bir algı her   okulunda hem de St.Petersburg
           görüldüğü o ince çizgiye benzetebiliriz.   mekânda oluşmayabilir.              Konservatuvarında yıllarca
           Önemli olan sinestezik insanların,                                             başarıyla kullanılmış.
           bu benzersiz özelliklerini doğru   - Sinestezi algısı sabittir ve hep aynı     Bu sistemler nasıl uygulanıyor
                                                                                          pek bilmiyorum ancak kalıtsal
           kullanabilmeyi öğrenmeleri.        şekilde oluşur. Yani ağzınızda tatlı bir
                                              aroma bırakan bir renk, başka bir gün acı   ve çevresel faktörlere bağlı bir
           Sinesteziyi, bazı araştırmacılar   gelmez.                                     hastalık olduğu sıklıkla dile
           düşünmenin özel bir belirtisi olarak kabul                                     getirilse de, ben sinestezinin
           ederken, bazıları da tam bir “hastalık”   - Sinestezik algılar hafızada güçlü yer   özel kişilere bahşedilmiş
           ya da “anormallik” olarak tanımlıyor.   tutarlar ve kolay kolay unutulmazlar.   “duyusal algılama hediyesi”
           Kimileri ise tam aksine “mistik bir   Zaten neden unutmak istensin ki?         olduğunu düşünüyorum.
           yetenek” ve “mucize” olarak kabul   - Sinestezik algı sonucu güçlü duyguların   Hal böyleyken, sinesteziden
           ediyor.                            bir anda boşalması görülebilir.             nasiplenmiş olabilir miyim diye
                                                                                          düşünmeye başladım...
                                                                                          Aklıma ilk gelen ressamların
                                                                                          eserlerine tekrar göz gezdirdim;
                                                                                          fakat bu kez “renklerin” bana bir
                                                                                          şeyler fısıldayıp fısıldamadığını
                                                                                          anlamak için…
                                                               BU RESİM, BİR              Sonuç: Sessizlik.
                                                               SİNESTEZİK
                                                               OLAN WASSILY               Şimdi de gözlerimi kapatıp
                                                               KANDINSKY’E                aşağıda QR kodunu paylaştığım
                                                               AİT. DUYULARIN
                                                               BİRBİRİYLE                 meşhur bir konçertoyu
                                                               KARIŞMASINDAN              dinleyeceğim. İstemsizce
                                                               ÖTÜRÜ BİZLERE
                                                               GARİP GELEN                renkleri “duymaya” başlayacak
                                                               KAVRAM                     mıyım acaba?
                                                               KARMAŞALARININ
                                                               RESMEDİLDİĞİNİ
                                                               FARK ETMEK ZOR
                                                               DEĞİL...










           Resmi dinleyip müziği izleyen çok insan var

           Dünyanın saygın müzisyen ve        Renkleri duyabildiğini söyleyen ressam
           ressamları arasında bu hastalıkla   Wassily Kandinsky’e göre kullandığı
           yaşamış pek çok kişi olduğunu biliyoruz.   her renk bir nota, yaptığı her tablo
                                              müzikaldir. Örnekleri çoğaltmak
           20. yüzyılda besteciler eserlerini   mümkün.
           ve eserlerinin bölümlerini renklerle
           isimlendirir. İngiliz besteci ve şef Arthur   Bu durumda sinesteziklerin
           Bliss, “Renkli Senfoni” adlı bestesinin   kendi hayatları gibi bizimkileri de
           dört bölümünü mor, kırmızı, mavi ve   renklendirdiklerini söylemek yanlış
           yeşil renkleriyle adlandırır.      olmaz.
                                                                                                                117
   114   115   116   117   118   119   120   121   122   123   124